6 Eylül 2009 Pazar

Tarihsizlik


Türk futbolunun kimlik ediniminde bu kadar köklü kulüplere rağmen en büyük yaradır tarihsizlik. Ne demek istiyorum? Nispeten yeni kulüplerden, en eski olan 3 büyük kulübümüze kadar, hiç birinin tarihi, kurumsal gelişimi doğru düzgün belli değildir.

Biraz geç kalsam da, bu konuda yazmaya Ege'nin deplasman formalarıyla ilgili yazısı üzerine karar vermiştim. Ege orada Beşiktaş'ın renkleriyle ilgili klasik geyik olan kırmızı-beyazdan ve doğru olup olmadığını bilmediğinden bahsetmişti.

İşin acı tarafı, bu masal 100. yıl için tarih araştırmalarını Tuğrul Yenidoğan yapana kadar resmi sitede de yazıyordu, ancak onun uğraşlarıyla düzeltildi. Öncelikle üstüne basa basa söylemek gerek, Beşiktaş'ın tarihin herhangi bir anında kırmızı-beyaz renklere sahip olduğu, Hezarfen Ahmet Çelebi diye bir adamın Galata'dan Üsküdar'a uçtuğu kadar büyük bir yalandır. En azından ikinci yalanı uyduranın Evliya Çelebi olduğunu biliyoruz, kırmızı-beyaz yalanını kimin uydurduğuna dair bir şey ise yok ortada. En üstte görülen 1906 tarihli rozette (Balkan savaşından 6 yıl önce!) Beşiktaş'ın renklerinin siyah beyaz olduğu ortada.

Yazıyı yazmama ikinci ilham veren yazı ise Ekşi Beşiktaş'ta yer alan Beşiktaş tarihinden notlar idi. Bu yazıda da Beşiktaş armasıyla ilgili şu klasik efsane dillendiriliyordu:


Yani Beşiktaş arması neden olduğu gibiymiş, çünkü ilk beyaz şerit 1'i temsil ediyormuş bilmem ne, 1319 da Beşiktaş'ın kuruluş tarihiymiş Hicri takvime göre.

Hoooop! En aptal soruları soralım şimdi:

1) Beşiktaş'ın 1906 tarihli rozetinde 1903 kol gibi Miladi şekliyle yazılı da, armayı tasarlarken mi Hicri'ye göre tasarladılar?
2) Hadi diyelim öyle yaptılar, 1903 Hicri takvimde 1319'a mı denk gelmektedir gerçekten? Hemen söyleyeyim: Hayır. 1 Ocak 1903: 3 Şevval 1320'ye, 31 Aralık 1903 ise 13 Şevval 1321'e denk gelmektedir. Yani 1319 diye bir şeyin ihtimali bile yok.
3) Diyelim ki 1319 doğru. 1906 tarihli armada ortada bir Türk bayrağı yok, nasıl bir sayma hesabı armada olmayan parça için?

3. sorudan yola çıkarak, yeni bir efsaneye ve kritik bir soruya geçebiliriz. Beşiktaş'a "verilen" Türk bayrağı taşıma hakkı nedir? Beşiktaş'ın bugünkü arması ne zaman, kim tarafından tasarlanmıştır?

İkinci sorudan başlayalım. Şok edici ama, eldeki bilgiye göre, armayı kimin ne zaman tasarladığı belli değildir. 1959-60 şampiyonu şu takımın üstünde az çok bugün bildiğimiz logo vardır:
Aynı şekilde 1957'de Federasyon kupasını alan şu takımın üzerinde de:


Ama benim elimdeki resim arşivinde 1955'e ve öncesine dönünce arma kayboluyor. Tamamen tahmin olsa da, benim tahminime göre, ulusal düzeyde maçlar oynanmaya başlayınca (1955'te), TFF her takımın sahaya bir armayla çıkmasını istedi ve Beşiktaş'ın arması yaratıldı. Kim, nerede, ne zaman yaptı bilmiyorum.

Peki armanın ortasındaki Türk bayrağı nedir? Klasik hikayeye göre Beşiktaş 16 Mayıs 1952'de Yunanistan'a karşı Türk milli takımını temsil etmiş, dolayısıyla Adnan Menderes Beşiktaş'a bu hakkı tanımıştır. Yine hooop diyor, basit sorularımızı soruyoruz.

1) 16 Mayıs 1952 tarihinde Türk Milli Takımı'nın Yunanistan'la oynadığı bir maç var mıdır? Cevap hayır. Böyle bir maç olduğuna dair bir kayıt yok. Bırakın 16 Mayıs'ı, 1952'de Yunanistan'la milli maçımız yok.
2) Bazı yerlerde bu maçın Akdeniz Oyunları kapsamında olduğu ve Ümit Millilerin temsil edildiği söyleniyor, doğru olabilir mi? Öncelikle Ümit Milli maçların tarihçesi TFF sitesinde bile yok, dolayısıyla cevap vermek zor olacak gibi. Ama, 1952'de Akdeniz Oyunları olmadığını söyleyince sanırım cevap alınmış olacak.

Bayrağın armaya sonradan eklenmesi, Beşiktaş'ın milli takımı temsili gibi şeyler, kanıt görene kadar, benim gözümde hurafedir.

Gelelim kimler Türk bayrağını armasına koyabilir olayına. Sanırım en sert iddiayı burada yapacağım: Armasında Türk bayrağı bulunan bütün spor kulüpleri (Beşiktaş dahil) suç işlemektedir. İdari bir suç olsa da, Türk bayrağı kanunu ve tüzüğünde derneklerin bayrağı kullanamayacağı açıkça belirtilmiş. Kanun ve tüzüğe aykırı uygulama için ya bunların değişmesi, ya da kanun hükmünde bir kararname çıkarılması gerekiyor, ancak bu kulüpler için böyle bir şey de yok. Aksini ispatlayana en azından bana yeni bir şey öğrettiği için müteşekkir olurum.

Beşiktaşlılar, sakın ola bu ne biçim iş her şeyimiz efsane diye üzülmeyin. Fenerbahçe, Galatasaray başta, bütün eski kulüplerimizin tarihi uydurmalarla ve bilinmezlerle dolu. Türk futbol tarihinin geçmişi ile ilgili duyduğunuz olayların tamamına yakını efsanedir.

Şimdilik tarihimizle ilgili benden bu kadar, belki istek gelirse diğer efsaneleri de incelerim.

10 yorum:

serkan dedi ki...

şu davinci şifresi gibi arma'nın şifreleri olayına feci kıllanıyordum ama senin gibi gitmedik üzerine tabii ki mal mal okuyorduk yazılanları..helal olsun gerçekten içime sindi şimdi o olay..

ellerine sağlık tuncayım, blog arşivimizin en nadide yazılarından biri olmuş..

Adsız dedi ki...

Milli takım temsil meselesinde Gürel Yurttaş "Kartal'ın Pençesi" adlı kitabında aynen şunları yazmış:

"Beşiktaş o yıllarda Türkiye'nin tartışmasız en güçlü futbol takımıydı. Bunu sadece Siyah-Beyazlılar değil, tüm Türkiye kabul ediyordu. 5 Mayıs 1952 tarihinde klübe Futbol Federasyonu'ndan gönderilen bir yazı bunun en büyük kanıtıydı. Federasyon Başkanı Ulvi Yenal imzalı yazıda şöyle deniyordu: "16 Mayıs 1952 tarihinde İstanbul'da oynanacak Türkiye- Yunanistan milli takımlar maçının temsil hakkı Futbol Federasyonumuzca muhterem klübünüze tevdi edilmiştir. Bütün memleketin dikkatle üstünde durduğu ve bilhassa Futbol Federasyonumuzca büyük ehemmiyeti haiz olan bu maç için şimdiden gerekli hazırlıkların yapılmasının teminini rica eder, muvaffakiyet dileğimizle saygılarımı tekrarlarım.""

Gürel Yurttaş bir de fotoğraf koymuş, ne yazık ki fotoğrafı tarayıp koyamıyorum.

Bir taraf yanlış bir bilgi aktarıyor ama kim? Erdinç Sivritepe'nin kaynağı ne? Gürel Yurttaş'ın kitabında ise kaynak göremedim.

stalker dedi ki...

bu ülkede tarihçilik her yönüyle yalan yanlış icra ediliyor; kulüp tarihçiliği de bundan nasibini fazlasıyla alıyor.

menkıbe düzeyi deniyor ya hani, aynen öyle. basit sorular ve muhtemelen sadece internetten yapılan bir taramayla gerçek diye sunulanlar kolayca çürütebiliyorsa...

elinize, dimağınıza sağlık.

kabataş dedi ki...

http://www.youtube.com/watch?v=OPqMtS5j2dY&NR=1

burada 42-43 sezonunda formada kullanılan ilk arma (yatay-dikey siyah çubuklar + yatay beşiktaş yazısı) gözüküyor ve galiba sadece bir kaç sezon kullanılmış.
Arapça yazıların olduğu ilk rozetteki arma muhtemelen formalarda hiç kullanılmamış.
Şuanki armamız 56-57 sezonunda kullanılmaya başlanmış ve arada armasız formaların olduğu bir kaç sezon var.
76-77 sezonunda ilk defa olmak üzere bazı sezonlarda armanın üzerinde kartal var.

tabi sonuçta bir youtube videosu ne kadar güvenilir bilinmez :)

kabataş dedi ki...

http://www.dailymotion.com/video/x8gr0x_beyyktay-mylly-takimi-temsyl-edyyor_sport

T-KrC dedi ki...

merhaba arkadaşlar
bu araştırmayı yapan arkadaş bjk'nin amblemindeki türk bayrağı konusunda iyi araştırma yapamamış heralde... yazdıklarını aynen buraya koplayalıyorum:( 1-16 Mayıs 1952 tarihinde Türk Milli Takımı'nın Yunanistan'la oynadığı bir maç var mıdır? Cevap hayır. Böyle bir maç olduğuna dair bir kayıt yok. Bırakın 16 Mayıs'ı, 1952'de Yunanistan'la milli maçımız yok.
2-Bazı yerlerde bu maçın Akdeniz Oyunları kapsamında olduğu ve Ümit Millilerin temsil edildiği söyleniyor, doğru olabilir mi? Öncelikle Ümit Milli maçların tarihçesi TFF sitesinde bile yok, dolayısıyla cevap vermek zor olacak gibi. Ama, 1952'de Akdeniz Oyunları olmadığını söyleyince sanırım cevap alınmış olacak.)
Arkadaş aynen böyle yazmış... bu arkadaşa tff'nin resmi internet sitesinden vereceğim link ile cevap vermek istiyorum...
http://www.tff.org/Default.aspx?pageID=29&macID=2879
ha bu arada araştırma yapmışsın ama keşke biraz daha dikkatli yapsaydında insanları yanıltmasaydın... Selametle...

T-KrC dedi ki...

Bu yazıyı kaleme alan arkadaş araştırdım diyo ama hiç bi şeyi araştırmamış... Amblemdeki bayrak meselesi ile ilgili bi şeyler yaazmadan edemiycem... Orda bahsedilen maç ümit milli maç değil a milli maç ve istanbulda inönü stadında oynanıyor... Ayrıca tff 'nin sitesinde yok diyo.. Alın size link;(http://www.tff.org/Default.aspx?pageID=29&macID=2879) ben maçı buldum hatta maçın kadrosu bile var... Kadroda 2 fenerli 2 gs li var... Bunun sebebi ise bjk ezeli rakiplere haksızlık olmasın diye 2 gs den 2 fb'den futbolcu alıyo... bjk 'ye milli takımı temsil hakkı verilmesinin nedeni ise o sezonu bjk nın şampıyon bitirmesidir... ha bu kadar bilgiden sonra bende sana hoooooop diyorum... bundan sonra bi yazı yazacaksanız adam gibi araştırma yapın ve milleti yalan yanlış bilgilerle kandırmayın... herkese bende hoooop....

Tuncay dedi ki...

oncelikle oyle bir macin olmadigina dair iddiam icin ozur dilerim, tff'den verdiginiz linki gordum ve sasirdim ama milli takimin yaptigi butun maclarin yazdigi sitede yine boyle bir mac listede degil (http://www.tff.org/default.aspx?pageID=425).. ayni zamanda tff'nin internet sitesi dahi yokken arsiviyle girdigim tek futbol sitesi olan erdinc sivritepe'nin sitesinde de yazida linkini verdigim uzere boyle bir mac yok.. simdi sizin linkiniz uzerine milliyet sagolsun o gunku sayisini inceledim ve bu macla ilgili bir haber var ve besiktas'in temsil salahiyetinden de dem vuruluyor ama bu ne anlama geliyor bilinmez.. diger takimlardan gelen oyuncular icin bir lutuf yapildigindan falan degil aksine takimda cok besiktasli oldugu icin kaptanligi besiktasli yapacak biraz hakki yeniyo gibi bir not da var o yazida.. isin ilginc tarafi 29 subat'taki baska bir yunanistan macinin rovansi olmasindan bahsediliyor ve o mac da ne sivritepe'de ne tff listesinde var. yine milliyet'in arsivinden o maca dair de haber bulunabiliyor.

ha yaptigim arastirmaya ragmen hatali bilgi verdigimiz icin ozur dileriz bir sikinti yok, ama hala bu besiktas'in temsilinin ne anlama geldigine dair yahut buna istinaden bayrak hakkinin verildigine dair bir belge/bilgi ortalikta gorunmemekte. bir gun gelir biri de onu gosterirse yine ayni sekilde ozur dilemeyi biliriz. - vaktim olunca da altina not dusup bu yaziyi duzeltmeyi de borc bilirim..

T-KrC dedi ki...

özür dilemek, dileyebilmek çok büyük bir erdem... Başka takımlardan futbolcu alma meselesini, bjk 100. yıl belgeseline ve turgay şeren'in anılarına dayanarak yazdım... Bu arada verdiğim link değişmiş yenisini vereyim... (http://www.tff.org/Default.aspx?pageID=29&macID=2879)

Ertugrul dedi ki...

ulvi yenal imzalı yazının linkini veriyorum
http://i55.tinypic.com/2r3grw4.jpg